Załubice - historia

Historia Załubic

Ostatnia modyfikacja: 19.09.2007 r.

Najstarsze źródła historyczne jakie znaleziono na terenie okolic Załubic pochodzą z IX wieku. Były to skorupy gliniane, narzędzia kamienne pochodzące według archeologów z cmentarzyska pogańskiego. W XIV wieku ta część Mazowsza, ze względu na pokrywające ją wielkie puszcze, nazywała się Mazowszem Leśnym. Pierwsi osadnicy to była drobna szlachta mazowiecka oraz wolni kmiecie. Otrzymywali oni od księcia bezpłatnie duże obszary puszczy, na bardzo dogodnych warunkach, bez jakichkolwiek czynszów i powinności na lat dwadzieścia i więcej, z obowiązkiem wycinania lasów, zakładania stałych osad i stawania do walki w razie potrzeby.

Pierwsze znane dokumenty o Załubicach pochodzą z XIV wieku. W jednym z nich Jan Książe Mazowiecki, potwierdza w roku 1386 sprzedaż wsi Załubice za 90 grzywien. W tym samym roku Książę Jan zezwolił na zmianę prawa lokacyjnego Załubic z polskiego na prawo chełmińskie, dające możliwość szerokiego samorządu oraz uprawiania rzemiosła, chodziło między innymi o plecienie koszy z łubów, które dzisiaj nazywamy łubiankami. Stąd, jak można przypuszczać, pochodzi nazwa wsi Załubice.

W czasach późniejszych Załubice stały się własnością klasztoru kanoników regularnych laterańskich w Czerwińsku, jednego z najbogatszych na Mazowszu. Opat Czerwiński puszczał wieś w tzw. zarząd, pobierając od zarządców czynsz. W 1580 roku Załubice miały sześć i pół łana ziemi uprawnej, to jest około 200 hektarów, 2 zagrody i młyn. W czasie spisu w Królestwie Polskim w 1827 roku , wieś liczyła 28 zagród i około 200 mieszkańców - była gminą w powiecie stanisławowskim, miała młyn, karczmę, browar i kuźnię. W 1895 roku liczba mieszkańców wzrosła do ponad 330, a obszar ziemi do 605 mórg, to jest przeszło 300 hektarów.

W czasie spisu przeprowadzonego w 1921 roku w Załubicach były 43 nieruchomości, 45 budynków mieszkalnych, w których mieszkały 74 rodziny liczące łącznie około 300 osób. Areał ziemi uprawnej wynosił 591 mórg. Załubice wtedy należały do gminy Małopole i powiatu Radzymin.

Na wschodnim skraju wsi znajdowały się zabudowania falworku Załubice. Centralny punkt stanowił dwór, który został spalony prawdopodobnie po I wojnie światowej, budynki gospodarcze, stajnie. Obory, chlewnie i stodoły przetrwały nieco dłużej. Najdłużej zachowały się czworaki, czyli budynki mieszkalne dla służby folwarcznej. Część tych budynków spłonęła w okresie międzywojennym, część zaś dopiero w czasie wielkiego pożaru jesienią 1944 roku. Folwark Załubice był jak na warunki mazowieckie dużym folwarkiem - liczył 1300 mórg.

Dnia 11 sierpnia 1929 roku wybuchł w Załubicach groźny pożar, który doszczętnie strawił zabudowania pięciu gospodarstw. Spłonęły kolejno stojące obok siebie obejście od Stankiewiczów w Nowych Załubicach do Pakaszewskich w Starych Załubicach. Z ludzkiej biedy zrodziła się wola utworzenia we wsi Ochotniczej Straży Pożarnej o którą już w 1919 roku zabiegał załubicki nauczyciel Wacław Mierzanowski. Pierwszym naczelnikiem załubickiej straży został mistrz murarski Roman Redlin

Po zbudowaniu w Starych Załubicach remizy strażackiej w 1934 roku, większe zabawy zaczęły odbywać się w sali widowiskowej, którą tam specjalnie przygotowano. Były to imprezy publiczne z prawdziwego zdarzenia, z bufetem, organizowane z dużym rozmachem. Na zabawach często dochodziło do bójek z grupą chłopców z Radzymina

W pobliżu Załubic miejscem osiedlenia kolonistów niemieckich była wieś Dąbrowa. Koloniści zajmowali się głównie hodowlą bydła - byli oni na ogół dobrymi sąsiadami, choć starali się separować od otoczenia polskiego. W 1921 roku liczba kolonistów w Dąbrowie wynosiła 100. Przed wybuchem wojny znaczna część Niemców opuściło Dąbrowę sprzedając swoje gospodarstwa - pozostali, po wejściu niemieckiej okupacji, stali się funkcjonariuszami niemieckich urzędów okupacyjnych


Autor tekstu: Beata SKÓRA


::Do góry::
HOME|ZAŁUBICE|PARAFIA|EDUKACJA|KOMUNIKACJA|GALERIA|OGŁOSZENIA|KONTAKT